पर्वतको पैयूँ गाउँपालिकाले आफ्ना विद्यार्थीलाई अध्ययनसँगै आयआर्जन गर्ने अवसर दिने उद्देश्यसहित पढ्दै कमाउँदै कार्यक्रम अगाडी बढाएको छ । पैयूँ गाउँपालिकामा रहेका हुवास बहुमुखी क्याम्पस र पैयूँ बहुमुखी क्याम्पसमा अध्ययनरत विद्यार्थीलाई UNDP को आर्थिक विपन्नता सूचना व्यवस्थापन प्रणाली (SEVIMS) परियोजनासँग जोडी पढ्दै कमाउँदै कार्यक्रम अगाडी बढाएको हो ।
पैयूँ गाउँपालिकाले SEVIMS परियोजना अन्तर्गत सम्पूर्ण घरपरिवारको सामाजिक तथा आर्थिक विवरण सङ्कलन गर्ने कार्यलाई अगाडि बढाएको छ। उक्त तथ्याङ्क सङ्कलन कार्यलाई प्रभावकारी बनाउन गाउँपालिकामा रहेका हुवास बहुमुखी क्याम्पस र पैयूँ बहुमुखी क्याम्पसमा अध्ययनरत २३ जना विद्यार्थीलाई गणक (Enumerator) को रूपमा खटाइएको छ। यी विद्यार्थीहरूले घर–घरमा पुगेर तथ्याङ्क सङ्कलन गर्नेछन्। यसले विद्यार्थीलाई अध्ययनसँगै व्यावहारिक सीप विकास र आयआर्जनको अवसर दिनेछ भने तथ्याङ्क सङ्कलन कार्यबाट गाउँपालिकाले नीति, योजना र बजेट निर्माणका लागि आवश्यक ठोस आधार पाउनेछ। पैयूँ गाउँपालिकाले “पढ्दै कमाउँदै कार्यक्रम” मार्फत विद्यार्थीलाई अध्ययनसँगै काम गर्ने अवसर उपलब्ध गराउने नीति लिएको छ। यसले ग्रामीण भेगका विद्यार्थीलाई आत्मनिर्भर बन्न प्रेरणा दिने विश्वास पालिकाले व्यक्त गरेको छ। सामाजिक आर्थिक विपन्नता सूचना व्यवस्थापन प्रणालीलाई विद्यार्थी गणकमार्फत कार्यान्वयन गर्नु सोही नीतिको पहिलो ठोस अभ्यास बनेको छ।
गाउँपालिकाले UNDP र इन्प्रेड नेपालसँगको सहकार्यमा गणकको रुपमा खटिएका विद्यार्थीहरुलाई तथ्याङ्क सङ्कलन सम्बन्धी अभिमुखीकरण कार्यक्रम आयोजना गरेको थियो। अभिमुखीकरणमा विद्यार्थीलाई तथ्याङ्क सङ्कलनका विधि, प्रश्नावली प्रयोग, शिष्टाचार, डेटा व्यवस्थापन र गोपनीयता जस्ता विषयमा प्रशिक्षण दिइएको थियो । उनीहरुलाइ कोबो र SEVIMS मा डेटा ईन्ट्री गर्ने तरिका समेत सिकाइएको थियो ।
उक्त तथ्याङ्क सङ्कलनले पैयूँ गाउँपालिकाको सामाजिक–आर्थिक अवस्थाको यथार्थ चित्रण हुने र पालिकालाइ योजना, नीति र बजेट निर्माणलाई अझ तथ्यपरक, विश्वसनीय र प्रभावकारी बनाउन उपयोगी हुने गाउँपालिका अध्यक्ष तोरण मल्ल ठकुरीले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “विद्यार्थी गणकमार्फत प्राप्त तथ्याङ्क हाम्रो गाउँपालिकाको योजना, नीति र बजेट निर्माणलाई अझ तथ्यपरक, विश्वसनीय र प्रभावकारी बनाउन उपयोगी हुनेछ भने पढ्दै कमाउदै कार्यक्रम पनि कार्यान्वयनमा जानेछ।”
गाउँपालिकाका उपाध्यक्ष याम कुमारी रानाले युवालाई व्यवहारिक कार्यमा संलग्न गराउन पाउनु पालिकाको गर्वको विषय भएको बताउँदै यसले उनीहरूको सीप विकाससँगै रोजगारीको अवसर सिर्जना गर्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो।
त्यस्तै, प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत जिवन गैरेले तथ्याङ्क सङ्कलन कार्यमा विद्यार्थीहरूको अनुशासन, लगनशीलता र जिम्मेवारी महत्त्वपूर्ण हुने बताउनुभयो । sevims परियोजनाका पालिका संयोजक माधव पराजुलीले यस प्रकारका कार्यक्रमले युवामा नेतृत्व, सञ्चार र व्यवहारिक ज्ञान बढाउने उल्लेख गर्दै पालिका–संस्था–विद्यार्थीबीचको सहकार्यको राम्रो उदाहरण प्रस्तुत भएको बताउनुभयो।
